آموزش تغذيه براي مبتلايان به ديابت

 
بيماري ديابت چيست؟
بيماري ديابت در اثر ناتواني بدن در توليد انسولين يا كاهش يا عدم اثر انسولين در سوخت و ساز مواد قندي پديد مي‏آيد. امروزه، ديابت يكي از مهمترين مشكلات بهدشتي- درماني و اجتماعي- اقتصادي جهان محسوب مي شود به گونه‏اي كه بيش از 150 ميليون نفر در دنيا مبتلا به اين بيماري هستند. از آنجا كه خود بيماران و خانواده هاي آنها عمده ترين نقش را در درمان ديابت به عهده دارند، كسب اطلاعات لازم درباره ديابت به شيوه هاي گوناگون آموزشي از اهميت ويژه اي برخوردار است. مبتلايان به ديابت بايد ياد بگيرند كه چگونه قند خون خود را كنترل كنند تا از عوارض، حاد و مزمن بيماري پيشگيري نمايند و يا در صورت پيدايش اين عوارض، به موقع به مراكز بهداشتي- درماني مراجعه نمايند.

ديابت چيست و انواع آن كدام است؟
 ديابت يا بيماري قند به علت ناتواني بدن در توليد يا استفاده از انسولين پديد مي آيد. انسولين ماده اي است كه در بدن توسط غدة لوزالمعده توليد مي شود و باعث مي گردد قند يا به عبارتي مهمترين منبع انرژي بدن مورد استفاده قرار گيرد.
چگونه مي توان ديابت خود را كنترل كرد؟
 شما مي توانيد با برنامه غذايي درست، فعاليت بدني منظم و نگهداري وزن د حد ايده آل، به كنترل مطلوب قند خون دست يابيد.
 نگهداري وزن در ميزان طبيعي به كنترل چربي هاي خون و كاهش فشار خون نيز كمك مي كند. تعدادي از مبتلايان به ديابت براي كنترل قند خون طبق نظر پزشك به مصرف قرص هاي خوراكي پايين آورنده قند خون يا انسولين نياز دارند.
كنترل قند خون= فعاليت بدني منظم+ برنامه غذايي درست

بیماری دیابت قابل کنترل است و من به جرئت میتوان بگویم قابل درمان است حتی افراد سالم هم برای بهتر و سالم زندگی کردن باید عادت های بد غذایی خود را تغییر دهند به امید آنکه روزی بیاید که هیچ کس از بیماری دیابت رنج نبرد .
چگونه مي توان به طور صحيح غذا مصرف كرد؟
  زماني كه غذاهاي متنوع مي خوريد ويتامين ها و مواد معدني لازم نيز به بدنتان مي رسد.
 سعي كنيد هر روز از هر گروه از مواد غذايي استفاده کنید .

در این جا اشاره ای میکنم به مواد غذایی مفید و مضر برای این بیماری:

مواد غذایی ممنوع

چای ، شیرینی جات قنادی ، سرخ کردنی ، پرخوری ، غذاهای چرب و پرحجم ، ماست ، نوشابه ، آب یخ ، تخم مرغ شور ، نمک زیاد ، ترشیجات ، سرکه ، فلفل و ادویه جات تند  به مقدار زیاد ، سیر زیاد ، تمام غذاهای ساندویچ فروشی ها ، غذاهای فریز شده ، غذاهای زود پز شده ، سس ، رب گوجه ، بادمجان زیاد ، نوشیدن مایعات همراه با غذا و یا بلافاصله بعد از آن ، تنقلات مصنوعی ، آجیل شور ، خرده خرده غذا خوردن ( یعنی اینکه دهان پیوسته بجنبد ) ، ماکارونی ، آش رشته ، انواع دخانیات ، مشروبات الکلی که موجب سیروز کبدی میشود ، عصبی شدن و حرص خوردن ، یبوست مزاج ، تنبلی و عدم فعالیت فیزیکی ، خواب زیاد ، تند و سریع غذا خوردن ، گوشت زیاد از عوامل دیگری است که برای کبد مضر است .

غذاهای مفید

انواع میوه جات ، سبزیجات ، به خصوص کاهو ،خیار و هویج ، روغن زیتون ، انار و شاه توت که اثر معجزه آسایی روی کبد دارند . در حقیقت شاه توت ضد هپاتیت است . انواع بذرهای ملین از قبیل خاکشیر ، اسفرزه ، بارهنگ ، تخم ریحان ، تخم شربتی ، بالنگو به مقدار کم ، سوپ جو ، آش جو ، نان جو ( به خصوص نان جوی دوسر )  و نوشیدن حداقل 6 لیوان آب خنک  نیم ساعت قبل و دو ونیم ساعت بعد از غذا ، سالاد فصل همراه با لیمو ترش تازه و روغن زیتون قبل از غذا ، زرشک و آب زرشک ، عسل ، کشمش ، توت ، انجیر ، برگه هلو و زرد آلو ، کدو خورشتی ، کدو حلوایی ، کنجد ، اسطوخودوس ، باد رنجبویه ، کاسنی ، آب مرکبات ، مغز بادام خام

معمولا وقتی صحبت از بیماری دیابت می شود اولین توصیه افراد نخوردن مواد نشاسته ای است که به نرشان منبع تولید قند در بدن می باشند اما غافل از اینکه بدن برای تامین نیاز ها ی خود به همه نوع مواد غذایی نیازمند است .

ولی مقدار مصرف و اینکه چه نوع مواد نشاسته ای را مصرف کنیم مهم است .

مواد نشاسته اي چيست؟

 مواد نشاسته اي شامل انواع نان، غلات، حبوبات، انواع خميرها يا سبزيجات نشاسته اي است. در هر وعده غذايي بايد از مواد نشاسته اي استفاده كرد.
• برنامه درماني ديابت
مصرف مواد نشاسته اي سبب كسب انرژي، ويتامين ها، مواد معدني و فيبر مي شود. غلات كامل مفيدتر از بقيه غلات است زيرا باعث رساندن بيشتر مواد معدني، ويتامين و فيبر به بدن مي گردد.
فيبر موجود در غذاهاي گياهي كه جزئي غيرقابل جذب است، به كاركرد درست روده ها كمك مي كند. بهتر است از غلاتی استفاده کنیم که دارای فیبر بیشتری می باشد

نان هایی که دارای سبوس می باشند مانند نان سنگک ، تافتون ، بربری و نان جو ( نان جو  ارجعیت دارد )

افرادی که مبتلا به دیابت هستند مرتب دچار ضعف و احساس گرسنگی می باشند و به همین دلیل تمایل به خوردن مواد غذایی شیرین در آنها افزایش میابد.
فيبر محلول موجود در غذاهاي حاوي کربوهيدرات پيچيده در ايجاد حس سيري نقش مهمي را ايفا نموده و از ايجاد اشتهاي کاذب جلوگيري مي نمايد.

 بهترين راه براي خريد، پخت و خوردن مواد نشاسته اي چيست؟
• سعي كنيد نان هاي حاوي غلات كامل (نان سنگك، نان جو و...) تهيه كنيد.
• سعي كنيد مواد نشاسته اي پرچربي و سرخ شده مانند چيپس ذرت، چيپس سيب زميني، شيريني، بيسكويت و... كمتر مصرف كنيد.
• ماست و شير كم چربي يا بدون چربي تهيه نماييد.
• به جاي سس مايونز از خردل يا آب ليمو استفاده كنيد.آبلیمو تازه و طبیعی باشد زیرا آبلیموهای موجود در بازار مواد نگهدارنده دارند.
• سعي كنيد در انتخاب مواد غذايي، انواع بدون چربي يا كم چربي آن را مصرف كنيد
• به جاي كره، روغن هاي حيواني يا مارگارين از روغن مايع (زیتون ، کنجد ،ذرت، آفتاب گردان و...) استفاده كنيد.
• سعي كنيد تا حد امكان شيريني، شكلات، ژله، آب نبات و كليه مواد غذايي كه از قندهاي ساده تشكيل شده اند مصرف ننماييد.

هیچگاه هنگام صبحانه از شیرینی های مصنوعی استفاده نکنید .

می توانید به جای قند یا شکر از یک قاشق غذا خوری عسل استفاده کنید البته اول از طبیعی بودن عسل مطمئن شوید بسیاری از عسل های موجود در بازار از ترکیب مقداری عسل و آب و شکر ساخته شده اند که بسیار مضر میباشند .

سبزيها شامل چه غذاهايي هستند؟

 مصرف سبزيها براي تمامي افراد مفيد است. سعي كنيد هر روز سبزيهاي خام و پخته استفاده نماييد.
 مصرف سبزي ها باعث رساندن ويتامين ها، مواد معدني و فيبر به بدن شما مي شود. البته انرژي توليد شده از مصرف سبزي ها بسيار اندك است.
 
  خوردن هویج و کاهو به مقدار زیاد هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و حتی می تواند موجب پر شدن معده بدم افزوده شدن کالری باشو و همچنین  برای کسانی که خوردن برایشان به نوعی سرگرمی و عادت شده نوعی مشغولیات مفید به حساب بیاید .

مهم‏ترين راه براي خريد، پخت و خوردن سبزي ها چيست؟

• سعي كنيد از سبزي هاي خام يا پخته بدون چربي يا كم چربي مصرف نماييد. مي‏توانيد سبزي ها را بدون چربي نيز طبخ كنيد.

• سعي كنيد از سس سالاد بدون چربي يا كم چربي براي روي سالاد يا سبزي ها استفاده نماييد. ( روغن زیتون ، آبلیموی تازه ، مقداری ماست کم چرب و کمی نمک و نعناع )

• از پياز و سير کم در غذاها استفاده كنيد.

• به جاي سس از آبغوره يا آب ليمو در سالاد استفاده كنيد.

• بهتر است سبزي ها سريعاٌ بپزيد و سعي كنيد آنها را در كمي آب جوش بجوشانيد. و یا بخار پز کنید .

• اگر سبزي را بصورت سرخ كرده مصرف مي كنيد بايد از روغن هاي مايع نظير روغن زيتون، ذرت و يا آفتابگردان به مقدار بسيار كم استفاده نماييد.
• سعي كنيد به سبزي هاي پخته شده كره يا مارگارين اضافه نكنيد.

چه نكاتي را هنگام مصرف ميوه ها بايد رعايت كرد؟

• سعي كنيد ميوه ها را بصورت خام مصرف كنيد.

• ميوه هاي خشك شده در واقع شكل تغليظ شده هستند كه مقادير زيادي قند دارند، بنابراين بايد به ميزان اندكي مصرف شوند.

• انگور داراي قند زيادي است كه اگر آنرا به مقدار زياد مصرف كنيد بركنترل قند خون شما اثر مي گذارد.

سیب از میوه هایی است که برای بیماران دیابتی بسیار مفید است و بهتر است که آن را با پوست مصرف کنید.

• در هنگام خريد سعي كنيد ميوه هاي كوچك تر انتخاب كنيد.

• خوردن ميوه ها بصورت كامل بهتر از مصرف آب ميوه ها است.

• سعي كنيد در صورت مصرف آب ميوه، از آب ميوه صددرصد طبيعي و بدون شكر اضافه شده استفاده كنيد.

• از دسرهاي آماده كه چربي و قند بالايي دارند استفاده نكنيد.

• اگر علاقه زياد به مصرف آب ميوه داريد آنرا با افزودن آب رقيق نماييد و يا آب را به ميوه له شده اضافه كنيد و به خاطر داشته باشيد كه نبايد به آن شكر اضافه نماييد.

• همچنين به منظور پيشگيري از يبوست و ديگر عوارض گوارشي سعي كنيد تاحد امكان ميوه ها را با پوست مصرف كنيد.

گروه شير شامل چه غذاهايي است؟
 مصرف ماست و شير بدون چربي و يا كم چربي براي سلامت همه افراد ضروري است. مصرف شير و ماست سبب توليد انرژي و دريافت كلسيم، ويتامين A، پروتئين و ساير ويتامين ها و مواد معدني مي شود.
 هر روز شير بدون چربي يا كم چربي بنوشيد و ماست كم چربي يا بدون چربي مصرف كنيد.

نكته مهم: اگر باردار هستيد يا به نوزاد خود شير مي دهيد، روزانه 5-4 واحد شير و ماست مصرف كنيد.

يك واحد شير و جانشين هاي آن شامل چه غذاهايي است؟
 غذاهاي پروتئيني شامل گوشت قرمز، ماكيان (مرغ، بوقلمون و..)، ماهي، تخم مرغ و پنير است.
 هر روز مقدار كمي از اين مواد را در برنامه روزانه بگنجانيد.
 مصرف روزانه پروتئين ها به ترميم و ساخت بافت هاي بدن و عضلات كمك مي كند و سبب تأمين ويتامين B6 و B12 و مواد معدني (آهن و...) نيز مي گردد.
 تعداد واحدهاي مورد نياز از مواد پروتئيني به شرايط زير بستگي دارد:
• ميزان انرژي مورد نياز روزانه
• غلظت قند خون
يك واحد گوشت و جانشين هاي آن شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
 30 گرم گوشت قرمز، ماكيان يا ماهي پخته شده يا 30 گرم پنير بصورت زير:
 1 عدد ران كوچك مرغ يا 1 قوطي كبريت پنير يا 30 گرم ماهي تن نصف ليوان حبوبات پخته شده يا 20 عدد تخم مرغ
بهترين راه براي خريد، پخت و مصرف غذاهاي پروتئيني چيست؟
• سعي كنيد كم چربي ترين گوشت را بخريد.
• پوست مرغ داراي چربي زياد است؛ قبل از پخت پوست آن را كامل جدا كنيد.
• سعي كنيد كه گوشت را بدون افزودن چربي طبخ كنيد.
• به جاي سرخ كردن تخم مرغ، آن را با پوست آب پز كنيد.
• براي طعم بخشيدن بيشتر به اين مواد از آبغوره، آب ليمو، سس گوجه فرنگي و.. استفاده كنيد.
• فرآورده هاي گوشتي نظير سوسيس، كالباس و همبرگر داراي چربي زيادي هستند، بنابراين مصرف آنها را به حداقل برسانيد.بهتر است که اصلا استفاده نشود .
• سعي كنيد ماهي بيشتر مصرف كنيد و به جاي سرخ كردن ماهي، آن را بصورت آب پز، بخار پز و يا كبابي مصرف نماييد.
روغن ها و چربي ها شامل چه غذاهايي است؟
  بايد مصرف روغن ها و چربی ها  را به حداقل رساند. بعضي از چربي ها و روغن ها داراي چربي هاي اشباع و كلسترول مي باشد كه براي سلامتي مضر است. مصرف اين غذاها انرژي فراواني در بدن شما توليد مي كند ولي مواد مغذي كمي به بدنتان مي رساند. غذاهاي پرچربي شامل كره، مارگارين، سس سالاد، روغن ها، مايونز، خامه، پنيرخامه اي، سرشير، چيپس سيب زميني و... مي باشد.
يك واحد از روغن ها و چربي ها شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
 1 قاشق مرباخوري روغن (آفتابگردان، ذرت، زيتون، سويا، پنبه دانه) يا 10 عدد زيتون كوچك
2 واحد
 1 قاشق مرباخوري مارگارين+ 2 قاشق مرباخوري تخمه كدو يا 12 عدد بادام خشك، در هر وعده غذايي ممكن است 2-1 واحد از اين مواد مورد نياز باشد.
مواد قندي شامل چه غذاهاي است؟
  مواد قندي (نوشابه، شربت، مربا، شكر و ، آب نبات، شكلات) نيز برای افراد دیابتی بسیار مضر است و بنابراين بايد از اين مواد به مقدار بسيار كم مصرف نماييد (تا حدامكان مصرف نكنيد). اين مواد سبب توليد انرژي در فرد مي شود اما هيچ ماده مغذي به بدن نمي رسانند. بعضي از مواد قندي مثل كيك، دسرها و انواع شيريني ها حاوي مقدار زيادي چربي نيز مي باشند. مصرف كم اين مواد نيز به كاهش وزن كمك مي كند و قند خونتان را نيز كنترف مي نمايد.
يك واحد مواد قندي شامل چه غذاهايي است؟
1 واحد
 1 عدد شيريني (1 قطعه 3 سانتي متر) يا 1 قاشق مرباخوري شربت
 لازم به ذكر است كه مصرف مواد قندي باعث مي شود قند خون به سرع بالا رود.
چند نكته مهم:
• سعي كنيد روزانه از تمام گروه هاي مواد غذايي استفاده كنيد.
• سعي كنيد غذاهاي متنوع مصرف كنيد تا مواد معدني و ويتامين ها به مقدار كافثي به بدنتان برسد.
• به اندازه كافي مواد نشاسته اي، سبزي ها و ماست و شير مصرف كنيد.
• روزانه از مواد پروتئيني نيز استفاده نماييد.
• در هر وعده غذايي بايد سعي كنيد كه حداقل از هر 3 گروه غذايي مختلف استفاده نماييد؛ براي مثال ساندويج تخم مرغ كه در آن گوجه فرنگي، كاهو و جعفري استفاده شده باشد.
• مواد غذايي كه روزانه مصرف مي كنيد به 3 وعده اصلي و 3 ميان وعده تقسيم نماييد.
• غذا خوردن منظم در تنظيم ميزان قند خون اثر زيادي دارد به خصوص اگر قرص يا انسولين مصرف مي كنيد.
• گنجاندن سبزي ها و ميوه ها به مقدار كافي در غذاي روزانه را فراموش نكنيد.
• به هنگام طبخ غذا از نمك كمتري استفاده كنيد و سعي نماييد كه پس از پخت، نمك به غذا اضافه نكنيد.
• از گياهان معطر و ادويه هاي فاقد نمك براي طعم دادن به غذا استفاده كنيد. دارچین نقش بسیار مهمی در پایین آوردن قند خون دارد سعی کنید در پخت غذا از آن به عنوان ادویه استفاده کنید.
• از غذاهاي كنسرو شده كه در طي فرآيندهاي صنايع غذايي نمك به آنها افزوده مي شود كمتر استفاده كنيد.
• مصرف هفتگي تخم مرغ را محدود كنيد (حداكثر هفته اي 2 بار)
• به هنگام مصرف روغن، هيچ گاه روغن را در ظرف سرازير نكنيد. سعی کنید از روغن زیتون در طبخ غذا استفاده کنید.
• روزانه 8-6 ليوان مايعات بدون شيريني بخوريد.
• سعي كنيد وزن مطلوب خود را حفظ نماييد.
• مغزهاي گردو، بادام و... در گروه چربي ها قرار مي گيرند و لی چربی آنها جزو چربی های مفید برای بدن می باشد سعی کنید به جای خوردن تنقلات مضر از گردو و پسته در رژیم غذاییتان استفاده کنید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: